Μια σταθερά όταν συζητάμε για μεταρρυθμίσεις στην Τοπική Αυτοδιοίκηση είναι οτι ενώ
συμφωνούμε στις παρατηρήσεις, εντούτοις ποτέ δεν είναι κατάλληλος ο χρόνος για να την
εφαρμογή τους. Αν βρισκόμαστε στην αρχή μιας δημοτικής περιόδου τότε αιρετοί και
υπηρεσιακοί ψάχνουν τα πατήματά τους με τις νέες διοικήσεις. Αν βρισκόμαστε στο μέσο
είναι τόσος ο όγκος της προσαρμογής που θα προκαλέσει παράλυση μέχρι τις δημοτικές
εκλογές. Αν τέλος βρισκόμαστε στη λήξη της δημοτικής περιόδου δεν έχει και πολύ νόημα
η συζήτηση αφού εκλογές έρχονται, τι να αλλάξει τελευταία στιγμή. Αν τώρα αυτοί οι
κύκλοι τέμνονται και με τους κύκλους της κεντρικής πολιτικής σκηνής, ζήσε Μάη μου.
Η αλήθεια είναι πως η Τοπική Αυτοδιοίκηση την τελευταία δεκαετία έχει μάθει να κινείται
συνεχώς σε οριακές καταστάσεις. Ο «Καλλικράτης» πράγματι έβαλε μια τάξη, ωστόσο
αυτό έγινε βίαια και χωρίς υποδομή. Ενδεικτικό είναι οτι 13 χρόνια μετά την ψήφισή του
ακόμα ψάχνουμε τους Ελεγκτές Νομιμότητας αλλά και τις Υπηρεσίες Δόμησης. Θέλω να
πω πως είναι τέτοια η φύση αυτού του επιπέδου διακυβέρνησης και η σχέση με την
κεντρική εξουσία -που θέλει και δεν θέλει να αφήσει τον εναγκαλισμό – που Δήμαρχοι και
Περιφερειάρχες γνωρίζουν πως πάμε «βλέποντας και κάνοντας».
Ας πάρουμε τα δεδομένα. Έχουμε μια κυβέρνηση που μπαίνει στον τελευταίο χρόνο της
ζωής της. Πράγματι έχει ενισχύσει σημαντικά την οικονομική υποστήριξη των Δήμων με
επιχορηγήσεις και το πρόγραμμα «Αντώνης Τρίτσης», έχει θεραπεύσει παθογένειες της
απλής αναλογικής και του «Κλεισθένη», αλλά δεν έχει φέρει συνολικά ένα μεγάλο
νομοθέτημα που θα αλλάζει τους όρους του παιχνιδιού. Τι μπορεί να γίνει τώρα έστω ως
προάγγελος μιας τέτοιας κίνησης για τη δεύτερη κυβερνητική θητεία;
Μια ουσιαστική τομή μηδενικού κόστους και μεγάλης απόδοσης σε αυτή την κατεύθυνση
είναι η κατάργηση των νομικών προσώπων των ΟΤΑ. Αυτή τη στιγμή στην Αυτοδιοίκηση
α’ και β’ βαθμού υπάρχουν περί τα 2.000 νομικά πρόσωπα – από εταιρείες ύδρευσης και
σχολικές επιτροπές μέχρι λιμενικά ταμεία και γηροκομεία- που εποπτεύονται από τους
Δήμους και τις Περιφέρειες. Όλες αυτές οι δομές λειτουργούν με ξεχωριστά Διοικητικά
Συμβούλια, προσωπικό, λογιστικές παρακολουθήσεις και στις πλείστες περιπτώσεις με
την αδυναμία επιτήρησης της απόδοσής τους από τους ΟΤΑ.
Με τα υπάρχοντα δημοσιονομικά και διοικητικά δεδομένα είναι απολύτως εφικτό να
καταργηθούν περί τους 1.700 φορείς και να ενσωματωθεί η λειτουργία τους στους
υπάρχοντες ΟΤΑ, εξοικονομώντας χιλιάδες εργατοώρες και ενισχύοντας τις υπηρεσιακές
δομές. Παραθέτω ένα παράδειγμα για να γίνει αντιληπτό το μέγεθος μιας πραγματικά
ανέξοδης μεταρρύθμισης. Αυτή τη στιγμή όλοι Δήμοι έχουν Σχολικές Επιτροπές που
διαχειρίζονται τα οικονομικά των σχολείων ως ανεξάρτητα Νομικά Πρόσωπα. Αυτές οι
Επιτροπές δεν έχουν προσωπικό και την διοικητική υποστήριξη παρέχουν ως παράλληλα
καθήκοντα οι υπάλληλοι (συνήθως) της Διεύθυνσης Παιδείας του εκάστοτε Δήμου, η οποία
δεν έχει ουσιαστικά αντικείμενο, πλην κάποιων συνεδριάσεων της Δημοτικής Επιτροπής
Παιδείας.
Τεχνικά – και λογικά- είναι πολύ πιο απλό να ενσωματωθούν οι υπηρεσίες αυτές στις
αντίστοιχες διευθύνσεις από ότι να λειτουργούν ως άλλες νομικές οντότητες. Δείτε γιατί: Αν
τα σχολεία χρειάζονται επιπλέον χρηματοδότηση, πρέπει ο Πρόεδρος της Επιτροπής να
κάνει σχετικό αίτημα στον Δήμαρχο, ο οποίος με τη σειρά του συγκαλεί το Δημοτικό
Συμβούλιο το οποίο καλείται να εγκρίνει ή όχι το αίτημα. Αν υπάρχουν τα χρήματα γίνεται
δέσμευση του ποσού, αλλιώς πρέπει να γίνει αναμόρφωση του προυπολογισμού
προκειμένου να μπουν σε ειδικό κωδικό οι αντίστοιχες πιστώσεις. Αυτό απαιτεί εκ νέου
συνεδρίαση της Οικονομικής Επιτροπής, λήψη απόφασης για την αναμόρφωση και
αποστολή στο Δημοτικό Συμβούλιο για τελική απόφαση. Η απόφαση αυτή θα αποσταλλεί
στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση για έλεγχο νομιμότητας και μετά από 10 ημέρες
ενεργοποιείται. Αν ήδη κουραστήκατε σας προειδοποιώ ότι έπεται συνέχεια, γιατί πρέπει
να ξανασυνεδριάσει το Δημοτικό Συμβούλιο για να ικανοποιήσει τώρα το αρχικό αίτημα
χρηματοδότησης, να το εγκρίνει και μετά να συνεδρίασει και η Σχολική Επιτροπή για να
αποδεχθεί αυτά τα χρήματα. Τα βήματα παρουσιάστηκαν ενδεικτικά, χωρίς τις επιμέρους
διοικητικές ενέργειες και λογιστικές παρακολουθήσεις γιατί τότε θα χρειαζόταν το «σαλόνι»
των φιλοξενων «ΝΕΩΝ» για την παράθεσή τους. Και είναι τόσο αχρείαστα που η
κατάργησή τους ελπίζω οτι πλέον μοιάζει αυτονόητη.
Δημοσιεύθηκε στα ΝΕΑ.