Ο νόμος 3852/10 γνωστός και ως «Καλλικράτης» υπήρξε σταθμός στην πορεία της θεσμικής ωρίμανσης της Αυτοδιοίκησης. Το γεγονός ότι ενεργοποιήθηκε σχεδόν ταυτόχρονα με την δημοσιονομική κρίση, οδήγησε στην άδικη πολλές φορές απαξίωσή του, καθώς ταυτίστηκε με ένα σύστημα μεταφοράς αρμοδιοτήτων χωρίς όμως την απαραίτητη χρηματοδότηση για την αποτελεσματική άσκησή τους.

Παρά τις «παιδικές ασθένειες» που προέκυψαν, ο νόμος λειτούργησε καταλυτικά υπέρ μιας δομημένης διαδικασίας λειτουργίας των ΟΤΑ, από το επίπεδο λήψης αποφάσεων, ελέγχου νομιμότητας και πάταξης των φαινομένων διαφθοράς. Ωστόσο, το σύστημα μετά από 7 χρόνια λειτουργίας έχει προκαλέσει μια σειρά αρρυθμιών οι οποίες πρέπει να αντιμετωπιστούν ενώ κάποιες από τις δυνατότητές του είναι πεπερασμένες. Αν θέλουμε να συζητήσουμε σοβαρά για την αλλαγή των ελληνικών πόλεων σε επίπεδο οικιστικό, δεν μπορούμε να παραβλέψουμε ότι κομβικοί φορείς σε αυτή τη διαδικασία είναι οι Δήμοι και οι Περιφέρειες, συνεπώς οποιοδήποτε όραμα ή μοντέλο εφαρμογής απαιτεί ριζικές επεμβάσεις στον τρόπο που λειτουργούν οι φορείς που διαχειρίζονται τα ίδια τα αστικά κέντρα. 

Τα βασικά χαρακτηριστικά λειτουργίας του θεσμού της Αυτοδιοίκησης σήμερα είναι:

• Μείωση της κρατική χρηματοδότησης σε ποσοστό περίπου 60% σε σχέση με το 2010
• Ασκούνται αρμοδιότητες από την αυτοδιοίκηση του πρώτου και του δεύτερου βαθμού, που δεν θα έπρεπε, ενώ αντιθέτως σοβαρές αρμοδιότητες από το κεντρικό κράτος δεν έχουν μεταφερθεί στους ΟΤΑ.
• Το πλαίσιο των πολλαπλών ελέγχων στις αποφάσεις και στις δαπάνες των ΟΤΑ, είναι αναποτελεσματικό και γραφειοκρατικό, ενώ πολλές φορές τα ελεγκτικά όργανα προχωρούν και σε ελέγχους σκοπιμότητας,
• Δεν υπάρχει διοικητική αυτοτέλεια των ΟΤΑ, παρατηρείται υπερβολική γραφειοκρατία και πολλές διαδικασίες για τη λήψη αποφάσεων από τα όργανα των ΟΤΑ
• Κατακερματισμένη νομοθεσία

Με δεδομένο ότι η Τοπική Αυτοδιοίκηση βρίσκεται εγγύτερα από στους πολίτες σε σχέση με οποιονδήποτε άλλο θεσμό η ενίσχυση της αποτελεσματικότητάς της, επηρεάζει άμεσα και θετικά την ποιότητα ζωής των πολιτών και την εξυπηρέτησή τους στις πόλεις και στα χωριά της χώρας μας.

Συνεπώς, βασικός πυλώνας ενός νέου ριζοσπαστικού πλαισίου λειτουργίας πρέπει να είναι η ενίσχυση της αυτοτέλειάς των οργανισμών και η βελτίωση της αποτελεσματικότητάς του, η οποία θα επιτευχθεί μέσα από οικονομική και διοικητική αυτοτέλεια, η οποία θα κατατείνει και στην προσέλκυση ποιοτικού πολιτικού προσωπικού και θα έχει τους ακόλουθους άξονες παρεμβάσεων.

Σχηματικά μπορούμε να κατηγοριοποιήσουμε τα είδη των παρεμβάσεων που απαιτούνται σε πέντε πεδία στοχοθεσίας.

Α. Οικονομική αυτοτέλεια των ΟΤΑ

Β. Διοικητική αυτοτέλεια – Ενοποίηση της νομοθεσίας

Γ. Απλοποίηση του συστήματος ελέγχου των ΟΤΑ

Δ. Ανάπτυξη, καινοτομία και ΟΤΑ

Ε. Αξιολόγηση των ΟΤΑ μέσω scoreboard

Διάβασε αναλυτικά τις προτάσεις στο μανιφέστο